Boekencurator nieuwsbrief #41
#noemdevertaler, een leesclub over Oreo, boekentips en de vraag: welk huisdier is het meest literair?
Hallo lezers!
In deze nieuwsbrief extra veel aandacht aan vertalers, want oh wat ben ik blij met ze. Hoe kan ik anders de boeken van Olga Tokarczuk lezen? En al die ontelbaar vele andere schrijvers van alle tijden en uit alle hoeken van de wereld? Toch vergeet ik ook nog wel eens de vertaler te vermelden. Een lezer van deze brieven wees me er gelukkig op, want ik steun de actie #noemdevertaler en vind dat vertalers op boekomslagen vermeld moeten worden. Ik ben blij om te zien dat het effect heeft. Hulde voor die uitgevers die dit doen, het voelt extra fijn om jullie boeken te kopen.
NRC besteedde afgelopen week uitgebreid aandacht aan literair vertalen. Het vertalersvak ís ook razend interessant, je zou een vertaler kunnen zien als een combinatie van een diplomaat en een kunstenaar. Vrijwel geen enkel woord dekt in de ene taal precies dezelfde betekenis als in een andere taal. Logisch ook dat vertaalcontroverses van alle tijden zijn. Evengoed is vertalen leven blazen in de dialoog tussen beschavingen. Vertalingen verrijken verschillende denkwerelden, verspreiden kennis en ook de eigen cultuur.
Toeval wilde dat ik gister met een vertaler aan tafel zat. Ze vertelde me dat het vak erg onder druk staat, door de leegloop en het opheffen van talenstudies droogt het aantal vertalers op. Eeuwig zonde. Tel daar bij op dat je maar moeilijk een goede boterham kunt verdienen als vertaler.
Wat ik vaak hoor: ‘ik lees gewoon alles in het Engels’. Dat is ook een fijne manier om je Engels te trainen. We zijn hier in Nederland natuurlijk ook trots op onze Engelse taalbeheersing. Maar toch, is het zó goed dat je een tekst in het Engels ‘veel beter’ tot je kunt nemen? Zo ja: dan is het vertalersvak misschien iets voor jou.
“Ook Wissenburg heeft de indruk dat het vaak als ‘beter’ wordt gezien als je een roman in de originele taal leest. Maar als ik een boek vertaal, heb ik het aan het eind al bij al wel veertig keer gelezen, en dan vind ik nog steeds nieuwe dingen. Wij zijn als vertalers getraind om dat alles zo goed mogelijk in het Nederlands over te brengen. Ik geloof gewoon niet dat zo veel mensen al die vreemde talen zo goed beheersen dat ze die nuances állemaal zien.” (uit NRC)
Kortom: vertalers, jullie zijn geweldig. Ik lees jullie werk graag.
Verder in deze nieuwsbrief natuurlijk weer boekentips, een nieuwe leesclub en de vraag welk huisdier het meest literair is.
Boekentips
Onze vrouwen diep in de zee - Julia Armfield, vertaald door Karina van Santen en Martine Vosmaer
debuut - roman - mysterieuze zeewezens - liefde en verlies - queer relaties
Zodra deze nieuwbrief is verzonden begin ik aan de laatste 50 pagina’s van dit betoverende verhaal. Is het een gothic roman? Horror maar subtiel? Tot dusver draait mijn brein overuren tijdens het lezen, waar gaat dit verhaal heen? Wat betekent het allemaal? Ik vind het geweldig. Heel kort samengevat gaat het boek over een diepzeeonderzoeker die langer dan gepland vast komt te zitten in een onderzeeër op de bodem van de zee. Ze keert 'veranderd' terug bij haar vrouw. Ze zit steeds langer in bad en haar huid heeft een zilverachtige glans. Een aanrader voor fans van Hier komen wij vandaan (Leonieke Baerwaldt) en diepdiepblauw (Nikki Dekker). En ja, de vertaling is knettergoed. Van Santen en Vosmaer is een topduo, ze wonnen eerder al de Europese Literatuurprijs voor hun vertaalwerk.
Tip! Op donderdag 24 november interviewt Lisa Weeda Julia Armfield en Nikki Dekker in Den Haag.
Stargate. Een kerstvertelling - Ingvild H. Rishøie, vertaald door Liesbeth Huijer
Kerstverhaal - magisch - perfect kado voor de feestdagen - in de traditie van H.C. Andersen
Stargate is een ontroerend kerstverhaal voor iedereen, geschreven door ‘de nieuwe Astrid Lindgren’. Een magisch verhaal om je hart aan te verwarmen. Ronja woont met haar zus Melissa en haar vader in Tøyen, een volksbuurt in Oslo. Kerstmis staat voor de deur en Ronja wil voor het eerst van haar leven een eigen kerstboom. Haar vader, die te vaak en te veel drinkt, is net weer zijn baan kwijt. Met de hulp van een vriend, de conciërge, bezorgt Ronja hem een baan op de kerstbomenmarkt. Een paar dagen lang lijkt alles goed te komen: haar vader blijft nuchter, er is fatsoenlijk eten en misschien komen er zelfs kerstcadeautjes aan. Maar als hij weer begint te drinken, lijkt een gelukzalige kerst in gevaar te komen. Melissa ziet geen andere keuze dan het over te nemen op de kerstbomenmarkt en Ronja helpt haar zo goed als ze kan. Het werk is loodzwaar, de baas is streng en het is ijskoud. Maar er zijn ook drie wijzen, een ster en een magisch bos…
Lot - Bryan Washington, vertaald door 13 vertalers*
verhalenbundel, queer, Amerika, je thuis voelen
De verhalenbundel Lot speelt zich af in de multiculturele Amerikaanse stad Houston, waar een jongen van gemengde afkomst ontdekt dat hij op mannen valt. De veelstemmigheid van deze bundel maakte hem bij uitstek geschikt om door evenzoveel stemmen vertaald te worden. En zo is het ook gegaan. Dertien vertaaltalenten gingen samen aan de slag, ieder met een verhaal uit de bundel. Tijdens het afgelopen Crossing Border festival ontmoetten ze elkaar voor het eerst niet online maar ‘echt’. Ik zat in het publiek en vond het erg leuk om meer te horen over het boek en het vertaaltraject. De stad die Bryan Washington in Lot tot leven wekt, barst van de energie, humor en kracht, en dat spat nu ook in het Nederlands van de pagina’s af. Aanrader!
*Vertalers: Janne Van Beek, Stokely Dichtman, Carmen Felix, Reshma Jagernath, Parel Joy, Joost Jung-shik Vormeer, Mijke Hadewey van Leersum, Laila de Miranda, Euphemia Ophelders, Lot Louis Veelenturf, Leen Vertessen, Diahann van van de Vijver en Adiëlle Westercappel.
Blij met deze nieuwbrief? Stuur hem door naar iemand die ook gek op lezen is.
Nog geen abonnee? Klik hieronder!
Schwob Young Leesclub! Zondag 15 januari in Den Haag: Oreo van Fran Ross, vertaald door Anna Helmers-Dieleman
Dit boek belooft een heerlijk brutaal en grappig boek te zijn. Een satire die zijn tijd ver vooruit was: té ver want in 1974 kreeg het bij verschijnen amper aandacht. Fran Ross schreef nooit meer een volgend boek. Nu lijkt de tijd wel rijp te zijn voor dit verhaal over ertussenin zitten, het gevoel nergens echt te passen. Ik heb veel zin om dit boek met een club lezers te bespreken. Doe je mee? Ik zorg voor koekjes.
Als de Jiddisje mamme hoort dat haar witte zoon Samuel Schwartz met de zwarte Helen Clark gaat trouwen, krijgt zij een hartinfarct, en als Helens vader hoort dat zijn dochter met een Jood samen is, bevriest hij ‘tot een half hakenkruis’. Jaren later gaat hun dochter Oreo op zoek naar haar Joodse vader in New York, met op zak niet veel meer dan een paar raadselachtige aanwijzingen die deze shmuck bij zijn vertrek uit Philadelphia heeft achtergelaten.
Ze verlaat het veilige nest van zwarte antisemieten, natuurhaters en buurtnymfomanen, en waagt zich in een wereld met Joodse racisten, dierenbeulen, pooiers, dekhengsten, en heel veel Samuel Schwartzen.
Oreo’s odyssee door Manhattan in de broeierige jaren zeventig ontvouwt zich als een superslimme en speelse feministische parodie op Theseus’ adembenemende avonturen. Pop, standard English, Jiddisj, black slang en gangsta; recepten en advertenties – Oreo navigeert op haar intellectuele en emotionele kompas door taal en tijd en overleeft haar tocht door hemel en hel dankzij haar zelfbedachte vechtsport pit: niemand daagt haar ongestraft uit!
The Literary Review: ‘Oreo is de stoerste en innemendste heldin die ooit door de wereldliteratuur is gewerveld’
Doe je mee met de Schwob Young leesclub? Meld je aan via een mail naar info@boekencurator.nl
Zondag 15 januari, bij Colette in Den Haag, 11.00 - 12.30
Er is plek voor 15 deelnemers van maximaal 35 jaar
Deelname is gratis, ik zorg voor bij het boek passende koekjes
Heb je vragen? Eerste keer een leesclub en wil je weten wat je kunt verwachten? Stuur me een bericht.
Waar ik het verder nog met je over wil hebben
Geweldige goudmijn, deze ‘old book illustrations’ zoekmachine.
Deborah Levy’s beroemde trilogie (memoires) zie ik steeds vaker op Instagram voorbij komen. Wist je al dat ze in december in Nederland is? Ze wordt in de Rotterdam geïnterviewd.
Welk huisdier is met meest literair? De hond of kat? (Helaas voor Ellen Deckwitz en Hanna Bervoets doen cavia’s niet mee)
Een beetje ongemakkelijk en fascinerend tegelijk: kijken naar de persoonlijke spullen van Joan Didion, volgende maand worden ze geveild.
Platform Tzum weet uit betrouwbare bron dat het literatuurprogramma Brommer op Zee stopt, en ook dat Özcan Akyol een nieuw boekenprogramma gaat maken.
In de boekenwereld wordt achter de schermen druk vooruitgewerkt. Terwijl ik mijn sjaal opzoek tegen de kou, zijn zij alweer in gedachten bij het voorjaar. Ik duik binnenkort in de brochures van alle uitgevers om te zien welke boeken in de lente verschijnen en zal er, zoals altijd, weer een special over maken. Ik verklap alvast: een nieuw boek van Niña Weijers! En van Eleanor Catton! En van Jente Posthuma! En, een boek over een kopieerapparaat!
Binnenkort op Netflix de verfilming van de beroemde roman Witte ruis van Don Dellilo. De Nederlandse vertaling is niet meer te koop, tijd voor een nieuwe uitgave? Het verhaal gaat over een gezin waarvan de ouders worden beheerst door overweldigende doodsangsten en hun bizar-komische jacht op het pilletje tegen die angst.